ÖN ÇAPRAZ BAĞ (ÖÇB, ANTEROIR CRUCIATE LIGAMENT) YARALANMALARI
|
ÖÇB dizin stabilitesini
sağlayan önemli bir ligamandır. Dizin iç tarafında
yer alan bu ligaman dizin öne doğru kaçışını
%90 oranında engeller. Sıçrama, twist, ani durma
tarzı aktivitelerin sıkça yapıldığı kayak, basketbol,
tenis, futbol gibi spor branşlarında yaralanmalarına
sıkça rastlanır. Yaralanma mekanizması spor
branşları arasında farklılıklar gösterir. Örneğin;
futbolda ani duruşla birlikte dönme hareketi
ile birlikte yapılan vücut çalımı hareketi gibi.
Mekanizmada bacak alt bölümünün sabit kaldığı
bir pozisyonda vücut üst tarafına verilen ani
zorlayıcı dönme tarzı hareket önemli bir yer
tutar Hastalar sıklıkla yaralanma sırasında
diz içinde patlayıcı bir ses oluştuğunu tarif
eder. Takiben ağrı, şiş ve dizde boşalma önemli
şikayetlerdir. Yaralanan kişi sıklıkla aktivitesine
devam edemez.
ÖÇB'yi zorlayacak bir travmada meniskus
ve iç yan bağ hasarları da oluşabilir. Böyle bir travmayı takiben dize yük vermemek, soğuk uygulamak ilk yapılacak şeylerdir. En kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Uzman bir hekimin değerlendirmesi tedavinin seyri açısından önemlidir. ÖÇB ufak hasarlarında (bağın bir bölümünün kopması, parsiyel yırtık) ve sedanterlerde (ağır aktivitelere katılmayanlarda) cerrahiye ihtiyaç duyulmayabilir. Cerrahi yapılmayan vakalarda rehabilitasyon büyük önem taşımaktadır. Bu konuda uzmanlaşmış kişilerin denetiminde dizin kuvvet ve duyusal (propriyosepsiyon) özelliklerinin geri kazandırılması gerekir. Bu süreç birkaç aylık dönemi kapsamaktadır. Bu sürecin yetersizliği benzer sorunlarla karşılaşmak yanında diz içindeki dokuların daha büyük hasarların artmasına neden olabilir. Bu kişilerde ileri yaşlarda degeneratif artrit riski büyüktür. Ayrıca bu cerrahi uygulanmamış ve iyi rehabilite edilmemiş bireylere kayak, tenis, voleybol gibi aktiviteler önerilmez. Bu bireylerin düz koşu, bisiklet, yüzme gibi aktiviteler katılmasında sakınca yoktur. Cerrahi (artroskopik) bu konuda uzmanlaşmış bir ortopedist tarafından yapılmalıdır. Otoriter kurumlar uzmanlık kriteri olarak yılda 50 civarı ÖÇB ameliyat yapan ortopedisti tarif etmektedirler. Cerrahi- rehabilitasyonu takiben sporcuların %90’ı yaralanma öncesi aktivite düzeyine dönebilmektedir. Yaralanan bireyin yaptığı spor vb. özellikler göz önüne alınarak patellar tendon, hamstring ve kadavra greftleri tercih edilmektir. Kullanılan her greftin avantaj ve dezavantajları vardır. Patellar
Tendon Grefti: Kadavra
Grefti: MENİSKÜS
YARALANMALARI DİZ
KAPAĞI (PATELLA) SORUNLARI PATELLAR
TENDİNİT |